Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 61 (1984): Nasza Przeszłość

Artykuły

Iroszkoci w Europie średniowiecznej

  • Jerzy Strzelczyk
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1984.61.5-43  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.1984

Abstrakt

Pojawienie się obszernego, dwutomowego zbioru poświęconego roli Iro-Szkotów w historii i kulturze średniowiecznej Europy (Irlandczycy i Europa we wczesnym średniowieczu, pod red. H. Löwe, Stuttgart 1982), opublikowanego w 1982 r. , skłoniło autora tego artykułu nie tylko do krytycznego omówienia ww. pracy (część II), ale także historii badań w tym zakresie (część I), dorobku nauki polskiej w zakresie badania Cywilizacja iroszkocka oraz upowszechnianie w języku pońskim odpowiednich znalezisk zagranicznych (Część III), a na koniec krótko przedstawimy stan badań nad wpływem iroszkockim na Kościół w Europie Środkowej w ogóle, a w Polsce w szczególności (Część IV Wspomniana praca, będąca ważnym osiągnięciem nauki europejskiej, obejmuje pierwsze trzy okresy wpływów iroszkockich na Wielką Brytanię i Europę kontynentalną (6. do XI wieku), z których pierwszy (kolumbański) i drugi (karoliński) odegrały największą rolę w historii powszechnej. Okres ostatni (z drugiej połowy XI w.) pozostaje poza obszarem tematycznym zbioru, choć ma ograniczony charakter zarówno przestrzenny (jedynie obszar Cesarstwa Niemieckiego), jak i przede wszystkim , pod względem znaczenia dla Europy; Jest to okres tzw. klasztorów szkockich (recte: iro-szkockich) z Regensburgiem na szczycie.Studia nad cywilizacją iro-szkocką przez długi czas były skażone uprzedzeniami: nadmiernym optymizmem co do historycznej roli Iro -Szkoci (Iromania) były widoczne już w średniowieczu. Objawy reakcji niecierpliwej lub hiperkrytycznej (irofobii). Tę ambiwalencję dodatkowo wzmocniły współczesne spory wyznaniowe. Wkład nauki polskiej w badania cywilizacji iroszkockiej jest raczej skromny, choć polscy uczeni mogą poszczycić się pewnymi znaczącymi osiągnięciami, których nazwisko Stefan Czarnowski uważane jest za swego rodzaju symbol. Nawet w obszarze, którym nauka polska jest naturalnie najbardziej zainteresowana, a mianowicie uznaniu roli pierwiastka iroszkockiego w chrystianizacji – czy szerzej: w dziejach Kościoła – na terenach polskich, panuje dość sceptyczny stosunek do rekord naukowy. Przesadne wyobrażenia na temat tej roli, jakie żywił Alfons Parczewski, nie sprawdziły się w obliczu krytyki naukowej; Jednocześnie jednak nie trzeba całkowicie negować roli tego pierwiastka w niektórych punktach terenów słowiańskich (głównie w Karyntii, a tym bardziej na Morawach, na Rusi Kijowskiej i w Polsce XI-XII w.) .

Bibliografia

  1. Bober A., Studia i teksty patrystyczne, Kraków 1967, s. 17—142. [Google Scholar]
  2. Cibulka J., Velkomoravsky kostel v Modre u Velehradu a zaćdtky krestanstvi na Morave (Monumenta archaeologica 7), Praha 1958. [Google Scholar]
  3. Delius W., Geschichte der irischen Kirche von ihren Anfängen bis zum 12. Jahrhundert, München—Basel 1954. 5 StudMed, III ser., 8(1967) 1 s. 257—420. [Google Scholar]
  4. Duft J., Iromanie-Irophobie. Fragen um die frühmittelalterliche Irenmission exemplifiziert an St. Gallen und Alemannien, „Zeitschrift für schweizerische Kirchengeschichte” 50(1956) s. 241—262. [Google Scholar]
  5. Ebrarda J. H. A., Die iroschottische Missionskirche des sechsten, siebenten und achten Jahrhunderts und ihre Verbreitung und Bedeutung auf dem Festland, Gütersloh 1873. [Google Scholar]
  6. Gąssowski J., Irlandia i Brytania w początkach średniowiecza w świetle badań archeologicznych (Rozprawy Uniw. Warszawskiego 68), Warszawa 1973. [Google Scholar]
  7. Gilson E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich. Przeł. S. Zalewski, Warszawa 1966. [Google Scholar]
  8. Gurevic A. J., Problemy srednevekovoj narodnoj kultury, Moskva 1981. [Google Scholar]
  9. Hammermayer L., Die irischen Benediktiner-„Schottenklöster” in Deutschland und ihr institutioneller Zusammenschluss vom 12. bis 16.Jh.f „Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktiner-Ordens und seiner Zweige” 87(1976) s. 249—338. [Google Scholar]
  10. Heinrich W., Zarys historii filozofii średniowiecznej, Warszawa 1963. [Google Scholar]
  11. Horodyski W., Średniowieczne źródła do filozofii mesjanizmu (Eriugena — Mistrz Eckhart), „Archiwum Komisji do Badania Historii Filozofii w Polsce”, t. 1 cz. 1, Kraków 1915, s. 1—20. [Google Scholar]
  12. Jäschke K. U., Kolumban von Luxeuil und sein Wirken im alemannischen Raum, w: Mönchtum, Episkopat und Adel zur Gründungszeit des Klosters Reichenau (Vorträge und Forschungen 20), Sigmaringen 1974, s. 77—130. [Google Scholar]
  13. Kłoczowski J., Wspólnoty chrześcijańskie. Grupy życia wspólnego w chrześcijaństwie zachodnim od starożytności do XV w., Kraków 1964. [Google Scholar]
  14. Kuksewicz Z., Zarys filozofii średniowiecznej , Warszawa 1973. [Google Scholar]
  15. Le miracle irlandais. Textes réunis sous la direction de H. Daniel-Rops, Paris 1956. [Google Scholar]
  16. Legowić J., Zarys historii filozofii. Elementy doksografii, Warszawa 1964. [Google Scholar]
  17. Löwe H., Ein literarischer Widersacher des Bonifatius. Virgil von Salzburg und die Kosmographie des Aethicus Ister, Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften und der Literatur in Mainz, Geistes- und sozialwiss. Kl., Jg. 1951, nr 11, Mainz-Wiesbaden 1952. [Google Scholar]
  18. Parczewski A., Początki chrystianizmu w Polsce i misja irlandzka, Roczniki Towarzystwa Nauk Poznańskiego 29(1902) s. 185—257. [Google Scholar]
  19. Potkowski E., Kościoły terytorialne i państwowe we wczesnym średniowieczu, w: Katolicyzm w czesnośredniowieczny pod red. J. Kellera, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  20. Prinz F., Frühes Mönchtum im Frankenreich. Kultur und Gesellschaft in Gallien, den Rheinlanden und Bayern am Beispiel der monastichen Entwicklung (4. bis 8. Jh.), München—Wien 1965. [Google Scholar]
  21. Reiffenstein I., Das Althochdeutsche und die irische Mission im oberdeutschen Raun (Innsbrucker Beiträge zur Kulturwiss., Sonderheft 6), Innsbruck 1958. [Google Scholar]
  22. Starożytne reguły zakonne. Przekład zbiorowy. Wybór, wstępy, opracowanie M. Starowieyski. Opracowanie red. E. Stanula (Pisma starochrześcijańskich pisarzy, Warszawa 1980, s. 235—262. [Google Scholar]
  23. Strzelczyk J., Życie, działalność pisarska oraz miejsce w historii geografii średniowiecznej, w: Studia z dziejów geografii i kartografii pod red. J. Babicza (Monogr. z dziejów nauki i techniki 87), Wrocław 1973, s. 263—288. [Google Scholar]
  24. Szymusiak J. M., Starowieyski M., Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa (Starożytna myśl chrześcijańska 2), Poznań 1971. [Google Scholar]
  25. Weisgerber L., Eine Irenwelle an Maas, Mosel und Rhein in ottonischer Zeit?, w: Aus Geschichte und Landeskunde. Forschungen und Darstellungen. Franz Steinbach zum 65. Geburtsjahr gewidmet (...), Bonn 1960, s. 727—750. [Google Scholar]
  26. Wright H., The Irish element in the formation oj HibernoSaxon art: calligraphy and metalwork (s. 99—100). [Google Scholar]
  27. Zimmer H., Ueber die Bedeutung des irischen Elements für die mittelalterliche Cultur, PrJ 59(1887) s. 26—59. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora