Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 134 (2020): Nasza Przeszłość

Articles

Jesuits and reformation in the synthesis of Lelewel scholl

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2020.134.209-232  [Google Scholar]
Published: 2020-12-30

Abstract

The author analyses seminal synthetic and textbook works written by Joachim Lelewel and the most prominent representatives of his school: Jędrzej Moraczewski and Henryk Schmitt. These works have been analyzed in terms of Jesuits’ role in combating the reformation. Jesuits, according to Lelewel school of thought, not only played a key role in overcoming Protestantism and bringing about the victory of the Reformation. Moreover, they are said to have contributed to the demise of the state. The Lelewel school of thought played a crucial role in perpetuating the Jesuit myth in the Polish historiography.

References

  1. Źródła drukowane [Google Scholar]
  2. Lelewel J., Historia, obraz dziejów Polski, [w:] Tegoż, Dzieła, t. VII, oprac. J. Bieniarzówna, Warszawa 1961. [Google Scholar]
  3. Lelewel J., Historia polska do końca panowania Stefana Batorego, [w:] Tegoż, Dzieła, t. VI, oprac. Z. Kolankowski, Warszawa 1962. [Google Scholar]
  4. Lelewel J., Historyczna paralela Hiszpanii z Polską, [w:] Tegoż, Dzieła, t. VIII, oprac. J. Dutkiewicz, M. H. Serejski, H. Więckowska, Warszawa 1961. [Google Scholar]
  5. Lelewel J., Uwagi nad dziejami Polski i ludu jej, [w:] Tegoż, Polska, dzieje i rzeczy jej, t. III, Poznań 1855. [Google Scholar]
  6. Linde S. B., Słownik języka polskiego, t. I-VI, 18 Warszawa 1807-1814, wyd. 1; Lwów 1854-1860, wyd. 2. popr. i pomn.; Warszawa 1951. [Google Scholar]
  7. Moraczewski J., Dzieje Rzeczypospolitej Polskiej, t. I–IX, Poznań 1855. [Google Scholar]
  8. Moraczewski J., Jezuici w Polsce. Rys historyczny, Paryż 1861. [Google Scholar]
  9. Schmitt H., Dzieje narodu polskiego od najdawniejszych do najnowszych czasów, T. I–II, Lwów 1863. [Google Scholar]
  10. Słownik języka polskiego opracowany pod kierunkiem Witolda Doroszewskiego, t. I-XI, Warszawa 1958–1969. [Google Scholar]
  11. Słownik języka polskiego [...], wypracowany przez A. Zdanowicza, M. Bohusza Szyszkę, J. Filipowicza, W. Tomaszewicza, F. Czepielińskiego, W. Korotyńskiego, z udziałem Bronisława Trentowskiego, cz. 1–2, Wilno 1861. [Google Scholar]
  12. Szujski J., Dzieje Polski, t. II, Lwów 1862. [Google Scholar]
  13. Załęski S., Czy Jezuici zgubili Polskę, Lwów 1872. [Google Scholar]
  14. Opracowania [Google Scholar]
  15. Gapski H., „Jezubitowie od Ignata Loyolczyka” czyli o sile trwania stereotypów w słownikach języka polskiego, „Roczniki Humanistyczne”, t. L (2001), z. 4, s. 567–573. [Google Scholar]
  16. Górczyński W., Henryk Schmitt (1817–1883), [w:] Złota księga historiografii lwowskiej XIX i XX w., red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2007, s. 81–100. [Google Scholar]
  17. Konopczyński W., Dzieje Polski nowożytnej, wyd. czwarte, wstęp J. Maternicki, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  18. Kosman M., Reformacja i kontrreformacja, [w:] Stosunki polsko-niemieckie w historiografii. Cz. 1 Studia z dziejów historiografii polskiej i niemieckiej, red. J. Krasuski, G. Labuda, A. Walczak, Poznań 1974, s. 362–409. [Google Scholar]
  19. Litak S., Od reformacji do oświecenia. Kościół katolicki w Polsce nowożytnej, Lublin 1994. [Google Scholar]
  20. K. Maliszewski, Mity o edukacji Towarzystwa Jezusowego, „Biuletyn Historii Wychowania. Artykuły i Rozprawy”, nr 13/14 (2001), s 7–12. [Google Scholar]
  21. Maternicki J., Historia i życie narodu. Poglądy i postawy historyków polskich XIX i XX w., Rzeszów 2009. [Google Scholar]
  22. Obirek S., Jezuici w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1564–1668. Działalność religijna, społeczno-kulturalna i polityczna, Kraków 1996. [Google Scholar]
  23. Schramm G., Pięć rozdroży w dziejach świata. Porównanie, tłum. B. Baran, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  24. Serejski M. H., Joachim Lelewel i jego szkoła, [w:] Polska myśl filozoficzna i społeczna, T. 1, red. A. Walicki, Warszawa 1973, s. 30–77. [Google Scholar]
  25. Sprys Z., Jędrzej Moraczewski, [w:] Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 1989, s. 43–60. [Google Scholar]
  26. Tazbir J., Piotr Skarga. Szermierz kontrreformacji, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  27. Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, wyd. II, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  28. Walicki A., Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  29. Wierzbicki A., Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław 1999. [Google Scholar]
  30. Więckowska H., Joachim Lelewel – uczony, polityk, człowiek, Warszawa 1980. [Google Scholar]
  31. Wierzbicki A., Wschód – Zachód w koncepcjach dziejów Polski, Warszawa 1984. [Google Scholar]
  32. Wright J., Jezuici. Misje, mity i prawda: między hagiografią a czarną legendą, tłum. P. Chojnacki, Warszawa 2009. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.