Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 115 (2011): Our Past

Articles

The Franciscans in Gdańsk - the social background of the monastery and its connections with the city in the 15th - first half of the 16th centuries

  • Rafał Kubicki
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2011.115.163-182  [Google Scholar]
Published: 2011-12-30

Abstract

The foundation o f the Franciscans monastery in Gdańsk, realized with the support of the Teutonic Order was made in the first half of the 15th century. This monastery similarly like the other abbeys located in the Teutonic Order State and functioned later in the Prussia belonged to Saxon province of the Franciscans Order. The contacts between the Franciscans and the local middle-class people, what certifies the agreement concerning the acceptance to the participation in spirituals goods of the Order the members of the butchers guild dated on 1381 (the edition of this document as the attachment). The monks realizing their mission in big Hanseatic city did not limit their religious activity only in the cloister. For example: the brothers from the Franciscans abbey in Gdańsk travelled also to Falsterbo in the Danish Kingdom, where took spiritual care of the merchants from Gdańsk, who were in the annual fair of herrings. The monks exerted the influence not only on Middle-class people, but also on the local knighthood. In 1476 the guardian Jan Rolle, having the consent obtained from Saxon Province minister and the Holy Scripture lector Mikołaj Lackmann, accepted to the participation in spiritual goods of the cloister the knighthood from Gdańsk district. The Franciscans had the near relations with the peasants. In 1488 the provincial minister of the Franciscans edited the document confirming the acceptance to the participation in spiritual goods of the Order the habitants of the village Zaroślak. Then in 1495 to the participation in spiritual goods of the cloister were accepted the members of the guild of cups and buckets manufacturers with their families. These examples show the wide backup of the cloister, which till the Reformation was supported by the municipal authorities. The close contacts o f the Franciscans in Gdańsk and the local Middle-class people were confirmed by many legacies made in the testaments for the Franciscans. All these examples confirm the success o f the monastery by the building big worshippers community often connected with the cloister by formal agreements. That, which was the strength of the monastery became the weakness in the situation, when large majority o f the Middle-class people declared for the Protestantism. This situation deepened the difficulties of the monastery and caused the internal problems and the crisis of the Saxon Province of the Franciscans.

References

  1. Ariès P., Człowiek i śmierć, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  2. Arnold U., Zakon Niemiecki a rozwój urbanistyczny Gdańska, [w:] Tożsamość miejsca i ludzi. Gdańszczanie i ich miasto w perspektywie historyczno-socjologicznej, red. M. Dymnicka, Z. Opacki, Warszawa 2003. [Google Scholar]
  3. Bogucka M., Przemiany społeczne i walki społeczno-polityczne w XV i XVI w., [w:] Historia Gdańska, red. E. Cieślak, t. 2, Gdańsk 1982. [Google Scholar]
  4. Diecezja chełmińska zarys historyczno-statystyczny, Pelplin 1928. [Google Scholar]
  5. Doelle F., Die martinianische Reformbewegung in der sächsischen Franziskanerprovinz (Mittel- und Nordostdeutschland) im 15. und 16. Jahrhundert, Münster in Westf. 1921. [Google Scholar]
  6. Engel B., R. von Hanstein, Danzigs mittelalterliche Grabsteine, Danzig 1893. [Google Scholar]
  7. Fundacje mieszczańskie w miastach pruskich w okresie średniowiecza i na progu czasów nowożytnych (Chełmno, Toruń, Elbląg, Gdańsk, Królewiec, Braniewo), Toruń 2008. [Google Scholar]
  8. Hirsch T., Die Ober-Pfarrkirche von St. Marien in Danzig, Th. 1, Danzig 1843. [Google Scholar]
  9. Kantak K., Franciszkanie polscy, t. 1, Kraków 1937. [Google Scholar]
  10. Klasztor w mieście średniowiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Opole 2000. [Google Scholar]
  11. Kościelak S., Lokaty i renty klasztorne na kontach gdańskiej kamlarii w XVI-XVIII w., „Roczniki dziejów społecznych i gospodarczych”, 70(2010). [Google Scholar]
  12. Księga komturstwa gdańskiego, wyd. K. Ciesielska, I. Janosz-Biskupowa, Warszawa-Poznań-Toruń 1985. [Google Scholar]
  13. Kubicki R., Dwa dokumenty franciszkanów gdańskich z drugiej połowy XV w. – przyczynek do badań nad społecznym kręgiem oddziaływania zakonu, „Rocznik Gdański”, (57-58) 2007-2008. [Google Scholar]
  14. Kubicki R., Participationem omnium bonorum forma i znaczenie przyjęcia do udziału w dobrach duchowych zakonu na przykładzie mendykantów w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach, „Nasza Przeszłość”, 112 (2009). [Google Scholar]
  15. Kubicki R., Środowisko dominikanów kontraty pruskiej od XIII do połowy XVI wieku, Gdańsk 2007. [Google Scholar]
  16. Lemmens L., Aus der Geschichte der deutschen Franziskaner im Ordenslande Preussen, „Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn”, 20 (1912). [Google Scholar]
  17. Mindermann A., Bettelordenskloster und Stadttopographie. Warum lagen Bettelordensklöster am Stadtrand?, [w:] Könige, Landesherren und Bettelorden Konflikt und Kooperation in West- und Mitteleuropa bis zur Frühen Neuzeit, hg. von D. Berg, „Saxonia Franciscana. Beiträge zur Geschichte der Sächsischen Franziskanerprovinz”, 10(1998), s. 83-103. [Google Scholar]
  18. Muhl J., Geschichte der Dörfer auf der Danziger Höhe, Danzig 1938. [Google Scholar]
  19. Niedermeier H., Die Franziskaner in Preußen, Livland und Litauen im Mittelalter, „Zeitschrift für Ostforschung Länder und Völker im östlichen Mitteleuropa”, 27(1978), H. 1, s. 5-16. [Google Scholar]
  20. Oliński P., Mieszczanin w trosce o zbawienie. Uwagi o funkcjach memoratywnych fundacji mieszczańskich w wielkich miastach pruskich, [w:] Kościół i życie religijne w mieście średniowiecznym, red. H. Manikowskiej, H. Zaremskiej, Warszawa 2002, s. 347-359. [Google Scholar]
  21. Roth W., Die Dominikaner und Franziskaner im Deutsch-Ordensland Preußen bis zum Jahre 1466, Königsberg 1918. [Google Scholar]
  22. Schmidt P., Die St. Trinitatis-Kirche zu Danzig nach Vergangenheit und Gegenwart, Danzig 1901. [Google Scholar]
  23. Schultze J., Richtlinien für die äußere Textgestaltung bei Herausgabe von Quellen zur neueren deutschen Geschichte, Blätter für deutsche Landesgeschichte, 98(1962), s. 1-11. [Google Scholar]
  24. Simson P., Geschichte der Stadt Danzig, Bd. I, Danzig 1913. [Google Scholar]
  25. Spuren franziskanischer Geschichte. Chronologischer Abriß der Geschichte der Sächsischen Franziskanerprovinzen von ihren Anfängen bis zur Gegenwart (Saxonia Franciscana, Sonderband), bearb. von B. Schmies, K. Rakemann, hg. von D. Berg, Werl 1999. [Google Scholar]
  26. Stankiewicz J., [w:] Historia Gdańska, red. E. Cieślak, t. 2, Gdańsk 1982. [Google Scholar]
  27. Urkundenbuch des alten sächsischen Franziskanerprovinzen, Th. 2 Die Kustodie Preussen, hg. von L. Lemmens, Düsseldorf 1913. [Google Scholar]
  28. Wolff A., Projekt instrukcji wydawniczej dla pisanych źródeł historycznych do połowy XVI wieku, Studia Źródłoznawcze, t. 1, 1957. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.