Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 80 (1993): Our Past

Articles

Pre-canonisation cult of St Stanisław the Bishop

  • Jerzy Rajman
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1993.80.5-49  [Google Scholar]
Published: 1993-12-30

Abstract

The cult of the Bishop of Kraków, Stanisław, canonized in 1253, has not yet received a satisfactory monograph, and there are various, often contradictory, opinions about his period before his canonization. Based on the chronicle of Wincenty Kadłubek and the so-called the Stanisław legend, it is possible to establish the existence of already lost sources in which the transfer of Stanisław's bones from "Skałka" to the Wawel Cathedral in 1088 was recorded. Both works testify to the tradition according to which the beginnings of the cult on "Skałka" date back to the years 1079-1088, but its development took place only after the relics were transferred to the cathedral. Around the middle of the 12th century, thanks to the bishop of Krakow, Mateusz, the tombstone of St. Stanisław in the cathedral with an epitaph praising the martyrdom and holiness of Stanisław. The founders of the cult were the cathedral community, the Toporczyk family from Morawica near Krakow, as well as some knightly families in Silesia and the Premonstratensian abbey of St. Wincentego in Wrocław. It is possible that this cult also reached Bohemia in the second half of the 12th century thanks to the Premonstratensians; clear traces of this can be found in the Vita des Sei, written before 1250. In the first half of the 13th century, this cult developed intensively in the Kraków diocese. Stanisław was dealt with in his chronicle by WIncenty Kadłubek, and the first biography of the saint was written by the Dominican Wincenty from Kielcza. Both works contain the oldest known descriptions of Stanisław's miraculous deeds. In 1242, the Bishop of Krakow, Prandota, ordered the relics to be moved to a new tomb in the cathedral. Before 1221, a ceremonial procession was held to commemorate the transfer of the saint's remains from "Skałka" to the cathedral. At that time, the cult of Stanisław was common in all social classes and in most principalities of contemporary Poland.

References

  1. Bochnak A., Najstarsze budowle wawelskie, w: Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Gródeckiemu, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  2. Bohdziewicz P., Zjazdy łęczyckie XII męka a powstanie kultu św. Stanisława biskupa, w: „Roczniki Humanistyczne KUL” R. 2-3: 1950-51. [Google Scholar]
  3. Borawska D., Mistrz Wincenty w nowym wydaniu i opracowaniu. W stronę cystersów i św. Bernarda Clairvaux, „Przegląd Historyczny”, t. 68, 1977. [Google Scholar]
  4. Borawska D., Z dziejów jednej legendy. W sprawie genezy kultu św. Stanisława Biskupa, Warszawa 1950. [Google Scholar]
  5. Dobrowolski K., Dzieje kultu iw. Floriana Polsce do połowy XVI w., Warszawa 1923. [Google Scholar]
  6. Gapski H., Imię Stanisław w społeczeństwie polskim, „Znak” R. 31: 1979. [Google Scholar]
  7. Gębarowicz M., Początki kultu św. Stanisława i jego średniowieczny zabytek w Szwecji, Lwów 1927. [Google Scholar]
  8. Karłowska-Kamzowa A., Męczeństwo św. Stanisława w relacji^ Wincentego Kadłubka. Próba interpretacji symbolicznej, „Studia Zródłoznawcze” t. 20: 1976. [Google Scholar]
  9. Karplukówna M., Słowiańskie imiona kobiece, Wrocław 1961. [Google Scholar]
  10. Kürbis B., Jak czytać najstarsze teksty o św. Stanisławie, „Znak” R. 31: 1979. [Google Scholar]
  11. Labuda G., Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach średnich, „Kwartalnik Historyczny” R. 78:1971. [Google Scholar]
  12. Lepszy L. , Dzieło Wojciechowskiego o katedrze krakowskiej, „Przegląd Powszechny” R. 19: 1902. [Google Scholar]
  13. Plezia M., Dookoła tekstu i daty poematu o Piotrze Właście, „Pamiętnik Literacki” t. 45: 1954. [Google Scholar]
  14. Plezia M., Epitafium św. Stanisława, „Eos” vol. 57: 1967/68. [Google Scholar]
  15. Rybandt S., Średniowieczne opactwo cystersów w Rudach, Wrocław 1977. [Google Scholar]
  16. Samulski R., Untersuchungen über die persönliche Zusammensetzung der Breslauer Domkapitels im Mittelalter bis zum Tode des Bischofs Nanker, Weimar 1940. [Google Scholar]
  17. Schenk W., Z dziejów kultu liturgicznego św. Stanisława Bpa na Śląsku. Święta ku czci św. Stanisława, „Roczniki Teol.-Kanoniczne” t. 4 z. 3, 1957. [Google Scholar]
  18. Semkowicz W., Sprawa św. Stanisława w świetle nowego źródła ikonograficznego, Kraków 1925. [Google Scholar]
  19. Sochacka A., Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, Lublin 1987. [Google Scholar]
  20. Sułowski Z. i Wiktorzak Z. , dz. cyt.; J. Umiński, Uwagi o przed kanonizacyjnym kulcie św. Stanisława ze Szczepanowa, „Duszpasterz Polski Za Granicą” R. 4: 1953. [Google Scholar]
  21. Witkowska A., Miracula małopolskie z XIII i X V wieku, „Roczniki Humanistyczne KUL” t. 19: 1971. [Google Scholar]
  22. Wojciechowski T., Szkice historyczne XI wieku, Kraków 1951. [Google Scholar]
  23. Żurowska K, Geneza zachodniej części tak zwanej drugiej katedry wawelskiej, Zeszyty Naukowe UJ Nr 302, Prace z Historii Sztuki, z. 10, 1972. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.