Książę Jaksa to jedna z najbardziej zagadkowych postaci w dziejach Polski XII wieku. wiek. Jego matka była siostrą ostatniego słowiańskiego księcia z Brennej. Ojciec nie jest znany, prawdopodobnie był to jeden z książąt słowiańskich zamieszkujących rejon Łaby. W 1149 r. Jaksa posiadał już tytuł książęcy, a w 1150 (lub 1153) udało mu się z pomocą polską zdobyć Brenną. Wsparcie ze strony Polski zapewnił sobie poprzez małżeństwo w 1145 r. z córką Piotra Włostowica. Utrzymywał także bliskie kontakty z rodami Toporczyków, Lisów i Gryfitów oraz z dworem książęcym, zwłaszcza za panowania Kazimierza Sprawiedliwego w Sandomierzu. Zdaniem autora teza o pochodzeniu Jaksy z rodu Gryfitan nie jest dostatecznie poparta źródłami. Autor łączy genezę majątku Jaksy w Krakowie i Lublinie z posagiem jego żony i egzekucjami od książąt. Dokument z 1198 r. wspomina, że Jaksa otrzymał od księcia pozwolenie na założenie klasztoru. To obala teorię jakoby odziedziczył majątek w Polsce. Na dłuższą metę Jaksa związał się z Polską poprzez swoje fundacje kościelne. Efektem jego dwóch pielgrzymek do Jerozolimy była fundacja w Miechowie klasztoru dla Zakonu Strażników Grobu Świętego, który mianował w 1163 roku. W 1158 udał się do Pragi i nawiązał kontakt z klasztorem premonstratensów w Doksanach. Prawdopodobnie przed 1162 rokiem założył klasztor w Zwierzyńcu pod Krakowem i sprowadził tam zakonnice z Doksan. Obydwa klasztory otrzymały od niego po trzy wioski. Związane z nim i księciem Kazimierzem rody szlacheckie przekazały im także bogate datki. Powstanie kościoła w Krzyżanowicach nad Nidą i przebudowa kościoła św. Michała na Ołbinie we Wrocławiu to zapewne zasługa Jaksy. Bogato przekazał także klasztor benedyktynów w Sieciechowie, założony przez rodzinę Toporczyków.