Abstrakt
Artykuł stanowi polemikę z poglądami Markusa Vinzenta zaprezentowanymi w publikacji Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels. Badacz ten stawiał sobie za cel zbadanie zależności ewangelii synoptycznych od tekstu, którym posługiwał się Marcjon, a w konsekwencji postawił tezę, iż wszystkie ewangelie kanoniczne pozostają pod bezpośrednim wpływem Marcjona jako twórcy gatunku literackiego ewangelii. W opinii autora niniejszej polemiki samo podjęcie wątku zależności między wspomnianymi tekstami jest istotnym przedsięwzięciem, niemniej zaproponowane przez Vinzenta wyniki, jak również sama metodologia badań, budzą znaczne wątpliwości, które nie pozwalają przychylić się do proponowanej w omawianej książce tezy. Autor wskazuje na niezbędną konieczność zbadania niniejszego problemu przy wykorzystaniu analiz leksykalnych i narratologicznych, sugerując przy tym, że mogą one już na obecnym etapie wskazywać na zasadność któregoś z wariantów hipotezy wielu źródeł.
Bibliografia
Augustyn z Hippony, De consensu evangelistarum, [w:] Patrologiae cursus completes: series latina, t. 3, J.-P. Migne (ed.), Paris 1865, s. 1041–1228.
Baur F., Kritische Untersuchungen über die kanonischen Evangelien, Tübingen 1847.
BeDunh J., The First New Testament, Salem 2013.
Benoit P., Boismard M-.É., Synopse des quatre Évangiles en français avec paralleles des apocryphes et des Pères, t. 2, Paris 1972.
Evans C., Mark’s Incipit and the Priene Calendar Inscription: From Jewish Gospel to Greco-Roman Gospel, „Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism” 1 (2000), s. 67–81.
Foster P., M. Vinzent, Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels, „Journal of Ecclesiastical History” 66 (2015), s. 144–145.
Gramaglia P.A., Marcione e il Vangelo (di Luca). Un confronto con Matthias Klinghardt, Torino 2017.
Harnack A. von, Marcion: Das Evangelium vom fremden Gott, Leipzig 1924.
Hill C.E., “The Orthodox Gospel”: The Reception of John in the Great Church Prior to Irenaeus’, [w:] The Legacy of John, T. Rasimus (ed.), Leiden 2010, s. 233–300.
Himes P., M. Vinzent, Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels, „Journal of Textual Criticism” 20 (2015), http://jbtc.org/v20/TC-2015-Rev-Vinzent-Himes.pdf [dostęp: 15.04.2020].
Justyn Męczennik, Dialogue avec Tryphon: édition critique, P. Bobichon (ed.), Freiburg 2003.
Klinghardt M., Das älteste Evangelium und die Entstehung der kanonischen Evangelien, Tübingen 2015.
Klinghardt M., The Marcionite Gospel and the Synoptic Problem: A New Suggestion, „Novum Testamentum” 50 (2008), s. 1–27.
Lieu J., Marcion and the Making of a Heretic, Cambridge 2015.
Lieu J., The Enduring Legacy of Pan-Marcionism, „Journal of Ecclesiastical History” 64 (2013), s. 557–561.
Lindsey R.L., A Modified Two-Document Theory of the Synoptic Dependence and Interdependence, [w:] The Synoptic Problem and Q: Selected Studies from Novum Testamentum, D. Orton (ed.), Leiden 1999, s. 7–31.
Mickiewicz F., Ewangelia według świętego Łukasza, rozdziały 1–11. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2011.
Mickiewicz F., Ewangelia według świętego Łukasza, rozdziały 12–24. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2012.
Moll S., The Arch-heretic Marcion, Tübingen 2010.
Pilarczyk K., Dzieje a początki Kościoła: wokół problemu datacji dzieła Łukasza, „Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich” 13 (2016), s. 369–390.
Pilarczyk K., Wokół problemu datacji „Dziejów apostolskich”, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 23 (2015), nr 2, s. 75–94.
Porter S.E., The Synoptic Problem: The State of the Question, „Journal of Graeco-Roman Christianity and Judaism” 12 (2016), s. 73–98.
Roth D., Marcion’s Gospel and the Synoptic Problem in Recent Scholarship, [w:] Gospel Interpretation and the Q-Hypothesis, M. Müller, H. Omerzu (eds.), London 2018, s. 267–282.
Roth D., The Text of Marcions Gospel, Leiden 2015.
Rotschild C., M. Vinzent, Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels, „Review of Biblical Literature” 3 (2016), https://www.bookreviews.org/pdf/10107_11206.pdf [dostęp: 15.04.2020].
Synoptic Problem: Four Views, S. Porter, B. Dyer (eds.), Grand Rapids 2016.
Tyson J., Marcion and Luke-Acts: A Defining Struggle, Columbia 2006.
Vinzent M., Christ’s Resurrection in Early Christianity and the Making of the New Testament, Farnham 2011.
Vinzent M., Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels, Leuven 2014.
Vinzent M., Meister Eckhart, “On the Lord’s Prayer”: Introduction, Text, Translation, and Commentary, Leuven 2012.
Downloads
Download data is not yet available.
