Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 31 Nr 1 (2023)

Filozofia

Kościół, rodzina i państwo w myśli ­błogosławionego „heretyka” Antonia Rosminiego

DOI: https://doi.org/10.52097/wpt.5314  [Google Scholar]
Opublikowane: 19.08.2023

Abstrakt

W artykule zaprezentowano myśl bł. Antonia Rosminiego, w której podstawą wspólnoty między ludźmi i z Bogiem jest byt uniwersalny. Więź społeczną konstytuuje natomiast wspólnota dóbr. By zaistniała społeczność, konieczne są więzi intelektualne i moralne. Celem istnienia społeczności jest dobro wspólne. Autor omawia kolejno trzy społeczności, których podstawę stanowi osoba ujmowana metafizycznie i które konieczne są do pełnego rozwoju osoby. Pierwszeństwo w tym względzie przyznano Kościołowi, który jest społecznością najbardziej kompletną. W niej ludzkość znajduje udoskonalenie i podniesienie. Stwierdzono, że Rosmini jest zwolennikiem współpracy między Kościołem, państwem i pozostałymi czynnikami społecznymi. Drugą przedstawioną w artykule społecznością jest rodzina postrzegana w świetle prawa naturalnego. Składa się ona ze społeczności koniugalnej, która osiąga pełnię przez uwspólnienie wszystkich dóbr, oraz parentalnej, dzięki której społeczność małżeńska uzyskuje nową relację. Autor wykazuje, że według Rosminiego trzecia społeczność konieczna – obywatelska – nie rodzi się w sposób spontaniczny i naturalny, a jej przedmiotem nie są uprawnienia osoby, lecz sposób ich regulacji. Pełni ona wobec innych społeczności funkcję subsydiarną.

Bibliografia

  1. Armellini P., Rosmini politico e la storiografia del Novecento, Roma 2008. [Google Scholar]
  2. Baggio A., Incivilimento e storia filosofica nel pensiero di Antonio Rosmini, Trento 2015. [Google Scholar]
  3. Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego, t. 3, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  4. Barański M., Antonia Rosminiego personalistyczna koncepcja prawa, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  5. Borkowski P., Antonia Rosminiego filozofia polityki, [w:] A. Rosmini, Łączna przyczyna trwania bądź upadku społeczności ludzkich wraz z Przedmową do dzieł politycznych, tłum. i red. P. Borkowski, Warszawa–Lublin 2001, s. 43–67. [Google Scholar]
  6. Borkowski P., Dobro wspólne jako różnica dobra i zła. O realizmie politycznym na przykładzie Antonia Rosminiego, „Społeczeństwo. Studia – Prace Badawcze – Dokumenty z Zakresu Nauki Społecznej Kościoła” 16/3 (2006), s. 475–490. [Google Scholar]
  7. Borkowski P., Filozofia społeczno-polityczna Antonia Rosminiego na tle historycznym i systemowym, „Człowiek w Kulturze” 18 (2006), s. 121–140. [Google Scholar]
  8. Borkowski P., Glosa o Antoniu Rosminim, „Społeczeństwo. Studia – Prace Badawcze – Dokumenty z Zakresu Nauki Społecznej Kościoła” 14/1 (2004), s. 143–149. [Google Scholar]
  9. Borkowski P., Państwo wobec rodziny, Kościoła i stowarzyszeń. Wzajemne stosunki społeczności ludzkich według Antonia Rosminiego, „Człowiek w Kulturze” 18 (2006), s. 161–177. [Google Scholar]
  10. Borkowski P., Podstawowe normy społeczno-polityczne w systemie filozoficznym Antonia Rosminiego, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  11. Borkowski P., Trwanie i upadek państw. Cykl życia społeczności politycznych według Antonia Rosminiego, „Studia Philosophiae Christianae” 38/1(2002), s. 98–109. [Google Scholar]
  12. Borkowski P., Zarys konstytucjonalizmu Antonia Rosminiego, „Cultura Christiana” 1 (2012), s. 27–43. [Google Scholar]
  13. Bozzetti G., Introduzione alla Teosofia, [w:] Antologia rosminiana, vol. 2, ed. Rossi G., Torino 1963. [Google Scholar]
  14. Campanini G., Antonio Rosmini fra politica ed ecclesiologia, Bologna 2006. [Google Scholar]
  15. Campanini G., Zasada pomocniczości w ujęciu Antonio Rosminiego, tłum. P. Borkowski, „Społeczeństwo. Studia – Prace Badawcze – Dokumenty z Zakresu Nauki Społecznej Kościoła” 14/1 (2004), s. 57–66. [Google Scholar]
  16. Chaberek M., Papieże wobec problemów teologicznych XIX wieku, Lublin 2009. [Google Scholar]
  17. Colucci M., Czy istnieje Rosminiańska teologia polityczna?, Człowiek w Kulturze” 18 (2006), s. 141–159. [Google Scholar]
  18. Cristaldi G., Il matrimonio nel pensare teologico di Rosmini A., „Synaxis” 5 (1987), s. 73–91. [Google Scholar]
  19. Dossi M., Il santo proibito. La vita e il pensiero di Antonio Rosmini, Trento 2007. [Google Scholar]
  20. Fastiggi R., Rosmini’s understanding of rights in the church, the family, and the civil society, „Ave Maria Law Review” 10/2 (2012), s. 261–274. [Google Scholar]
  21. Fiutak S., A. Rosmini – filozofia i jej podziały, „Studia Gnesnensia” 13 (1999), s. 295–308. [Google Scholar]
  22. Galantino N., Pięć ran Kościoła Świętego – historia, utopia, proroctwo, „Człowiek w Kulturze” 18 (2006), s. 61–79. [Google Scholar]
  23. Gomarasca P., Rosmini e la forma morale dell’essere. La «poiesi» del bene come destino della metafisica, ed. F. Angeli, Milano 1998. [Google Scholar]
  24. Grandis G., Duchowe podstawy Europy w świetle antropologii i etyki Antonia Rosminiego, tłum. P. Borkowski, „Społeczeństwo. Studia – Prace Badawcze – Dokumenty z Zakresu Nauki Społecznej Kościoła” 16/3 (2006), s. 457–474. [Google Scholar]
  25. Grandis G., Il fastigio dell’umana natura: Libertà e Grazia nel pensiero di Antonio Rosmini, [w:] Rosmini e Gioberti. Pensatori europei, eds. G. Beschin, L. Cristellon, Brescia 2003, s. 261–295. [Google Scholar]
  26. Jan Paweł II, Fides et ratio, 1998. [Google Scholar]
  27. Jan Paweł II, Przemówienie do kapłanów Instytutu Miłości, 10 listopada 1988. [Google Scholar]
  28. Jan Paweł II, Przemówienie do Zgromadzenia Synów Miłości, 8 maja 1982. [Google Scholar]
  29. Kita M., Logos większy niż ratio. Dwa świadectwa chrześcijańskiego modelu racjonalności u progu epoki współczesnej, seria: Myśl teologiczna, Kraków 2012. [Google Scholar]
  30. Lorizio G., Attualità e inattualità del pensiero teologico di Antonio Rosmini, [w:] Una profezia per la Chiesa: Antonio Rosmini verso il Vaticano II, serie: Teorie 6, ed. U. Muratore, Firenze 2009, s. 29–85. [Google Scholar]
  31. Muratore U., Antonio Rosmini. Il discorso sull’uomo, Roma 1989. [Google Scholar]
  32. Muratore U., Conoscere Rosmini. Vita, pensiero, spiritualità, Stresa 2002. [Google Scholar]
  33. Nicoletti M., La libertà e le sue garanzie nel costituzionalismo rosminiano, [w:] Antonio Rosmini e l’idea della libertà. Atti del VII Convegno internazionale di studi rosminiani (Rovereto 8-10 marzo 1999), eds. A. Autiero, A. Genovese, Bologna 2001, s. 171–203. [Google Scholar]
  34. Nubila di R., Rosmini: Costruttore di pensiero educativo e maestro di metodo, „Studia Patavina” 56/3 (2009), s. 505–531. [Google Scholar]
  35. Paweł VI, Audiencja dla sióstr rosminianek, 12 stycznia 1972. [Google Scholar]
  36. Paweł VI, Audiencja ogólna, 15 maja 1974. [Google Scholar]
  37. Paweł VI, Audiencja ogólna, 9 sierpnia 1972. [Google Scholar]
  38. Paweł VI, Rozważania przed modlitwą Anioł Pański, 30 listopada 1969. [Google Scholar]
  39. Prenna L., La società coniugale nell’antropologia morale di Antonio Rosmini, [w:] Ricerca pedagogica ed educazione familiare. Studi in onore do Norberto Galli, ed. L. Pati, Milano 2003, s. 299–324. [Google Scholar]
  40. Riva C., Prefazione, [w:] A. Rosmini, Delle cinque piaghe della Santa Chiesa, ed. G. Picenardi, Stresa 2008, s. I–XXI. [Google Scholar]
  41. Rosmini A., Della Divina Provvidenza, Domodossola 1932. [Google Scholar]
  42. Rosmini A., Delle cinque piaghe della Santa Chiesa, ed. G. Picenardi, Stresa 2008. [Google Scholar]
  43. Rosmini A., Filosofia del diritto, vol. 1, ed. R. Orecchia, Padova 1967. [Google Scholar]
  44. Rosmini A., La Costituzione secondo giustizia sociale con un’appendice sull’unità d’Italia, Milano 1848. [Google Scholar]
  45. Rosmini A., La società ed il suo fine, [w:] Filosofia della politica, ed. M. D’Addio, Milano 1972. [Google Scholar]
  46. Rosmini A., Łączna przyczyna trwania bądź upadku społeczności ludzkich wraz z Przedmową do dzieł politycznych, Warszawa–Lublin 2001. [Google Scholar]
  47. Rosmini A., Nuovo saggio sull’origine delle idee, t. 2, Roma 2004. [Google Scholar]
  48. Rosmini A., Opere edite ed inedite di Antonio Rosmini, vol. 2: Introduzione alla filosofia, ed. P.P. Ottonello, Roma 1979. [Google Scholar]
  49. Rosmini A., Pagani G., Questioni politico-religiose della giornata brevemente risolta, Torino 1897. [Google Scholar]
  50. Rosmini A., Teosofia, eds. M.A. Raschini, P.P. Ottonello, Roma 1998. [Google Scholar]
  51. Sciacca M.F., Interpretazioni Rosminiane, Milano 1971. [Google Scholar]
  52. Skrzypczak R., „Błogosławiony »heretyk« – bł. Antonio Rosmini-Serbati, https://kosciol.wiara.pl/doc/490693.Blogoslawiony-heretyk-bl-Antonio-Rosmini-Serbati [dostęp: 9.02.2023]. [Google Scholar]
  53. Skrzypczak R., Filozofia i teologia osoby bł. Antonio Rosminiego, ojca personalizmu europejskiego, Kraków 2013. [Google Scholar]
  54. Skrzypczak R., Pomiędzy Chrystusem a Antychrystem, Kraków 2010. [Google Scholar]
  55. Tadini S.F., Marriage and Sexuality: A Rosminian Proposal for Contemporary Debate, „Marriage, Families & Spirituality: INTAMS Review” 19/1 (2013), s. 34–42. [Google Scholar]
  56. Trafeli D., Le vie dello spiritualismo: Carlini, Guzzo e Sciacca interpreti di Rosmini, praca doktorska, Uniwersytet w Trydencie, 2014. [Google Scholar]
  57. Traniello F., Società religiosa e società politica in Antonio Rosmini, Bologna 1964. [Google Scholar]
  58. Turiello L., Persona e società civile nel pensiero di Rosmini, Roma 1982. [Google Scholar]
  59. Wierzbicki A., Osoba jest prawem. Komentarz do Antonio Rosminiego personalistycznej koncepcji prawa, „Ethos” 12/1–2 (1999), s. 95–108. [Google Scholar]
  60. Zarzeczny P., Osoba w filozofii Antonia Rosminiego, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-­-Historyczne” 19/2 (2020), s. 156–166. [Google Scholar]
  61. Zarzeczny P., Personalistyczna wizja osoby w filozofii Antonia Rosminiego, Wrocław–Legnica 2017. [Google Scholar]
  62. Zielonka M., Rola wychowawcy i nauczyciela w personalistycznej koncepcji edukacji Antonia Rosminiego, „Człowiek w Kulturze” 25 (2015), s. 287–300. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.