Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 139 (2023): Nasza Przeszłość

Artykuły

Fresk z zakrystii Bazyliki katedralnej Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie - możliwości interpretacyjne

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2023.139.49-64  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2023

Abstrakt

Prezentowany artykuł jest próbą dokonania interpretacji sensu, jaki niesie ze sobą fresk, znajdujący się w zakrystii katedry w Pelplinie. Jego okrągła forma i umiejscowienie w tym pomieszczeniu, a być może - dawniej - na zewnętrznej elewacji świątyni - daje możliwość odczytania jego znaczenia w ograniczonym zakresie. Ważne wydaje się więc tutaj sprecyzowanie, gdzie znajdowała się pierwotna zakrystia katedry. Nie można wykluczyć, że fresk i dwie widoczne obok niego daty, mają związek z istniejącym dawniej przy kościele cmentarzem. Poruszona została więc także kwestia istnienia nekropolii przykościelnej, o której jednak dotychczasowi badacze nie wspominali.

Przedmiotowy fresk omówiono także w kontekście tzw. śladów dołkowych, które istniały na katedrze pelplińskiej, a także w odniesieniu do znaczenia kierunków świata w symbolice chrześcijańskiej, koła i cyfry trzy. Te wartościowania mogą mieć związek z freskiem, a tym samym pozwalają przybliżyć się do zrozumienia jego znaczenia.

Bibliografia

  1. Ciemnołoński J., Pasierb J. S., Pelplin, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1978. [Google Scholar]
  2. Delamotte F., The book of ornamental alphabets Ancient and Medieval, from the eight century, with numerals, London 1863. [Google Scholar]
  3. Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  4. Frydrychowicz R., Geschichte der Cistercienserabtei Pelplin und ihre Bau - und Kunstdenkmäler, Düsseldorf 1905. [Google Scholar]
  5. Frydrychowicz R., Nowy ilustrowany przewodnik po Pelplinie, Pelplin 1928. [Google Scholar]
  6. Frydrychowicz R., Przewodnik ilustrowany po Pelplinie i jego kościołach, Toruń 1895. [Google Scholar]
  7. Grzebińska M., Historia pelplińskich nekropolii. Przyczynek do badań historii funeralnej Pelplina, „Studia Pelplińskie”, t. XLIX, 2016, s. 69 - 85. [Google Scholar]
  8. Hoffsümmer W., Leksykon dawnych i nowych symboli do wykorzystania w praktyce duszpasterskiej i katechetycznej, Kielce 2001. [Google Scholar]
  9. Kujot S., Kronika Pelplińska. Szkic bibliograficzny, Poznań 1876. [Google Scholar]
  10. Kujot S., Opactwo pelplińskie, Pelplin 1875. [Google Scholar]
  11. Lurker M., Słownik obrazów i symboli religijnych, Poznań 1989. [Google Scholar]
  12. Łużyniecka E., Pelplin i Doberan. Architektura opactw cysterskich spokrewnionych filiacyjnie, Wrocław 2014. [Google Scholar]
  13. Mietz A., Graffita czasów nowożytnych na murach kościołów w Grudziądzu i okolicy. Tożsamość - orędownictwo - zbawienie, „Rocznik Grudziądzki”, t. XIII, 1998, s. 33 - 47. [Google Scholar]
  14. Mietz A., Nowożytne graffita i ślady oczyszczania ogniem w Polsce Środkowej i Północnej, [w:] Wiara z demonem tle. Studia nad materialnymi śladami przekazu informacji na ziemiach polskich do schyłku XVIII wieku, Toruń 2008, s. 79 - 135. [Google Scholar]
  15. Mróz H., Graffiti czasów nowożytnych na murach kościoła w Górze koło Żnina, [w:] Studia z dziejów południowego pogranicza kujawsko - wielkopolskiego, red. P. Szczepankiewicz, Włocławek - Wierzbinek 2010, s. 20 - 28. [Google Scholar]
  16. Pasierb J. S., Pelplin i jego zabytki, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  17. Pauch S., Występki w posiadłościach cystersów pelplińskich na kartach Kroniki Pelplińskiej, „Studia Pelplińskie”, t. XLIX, 2016, s. 229 - 243. [Google Scholar]
  18. Słowiński J., Rozwój pisma łacińskiego w Polsce XVI - XVIII wieku. Studium paleograficzne, Lublin 1992. [Google Scholar]
  19. Uścinowicz J., Symbol - archetyp - struktura. Hermeneutyka tradycji w architekturze świątyni ortodoksyjnej, Białystok 1997. [Google Scholar]
  20. Walczak R., Symbolika i wystrój świątyni chrześcijańskiej, Poznań 2005. [Google Scholar]
  21. Zieliński M, Zabytki architektury cmentarnej najstarszej nekropolii pelplińskiej, „Teki Kociewskie”, t. V, 2011, s. 80 - 95. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.