Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen

Bd. 29 Nr. 2 (2021)

Biblistyka

Od oczyszczenia Świątyni Jerozolimskiej do Jezusowego „pragnę” (dipsao) na krzyżu

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2021.29.2.29-59  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2021-12-27

Abstract

Ewangelia Jana spięta jest kilkoma klamrami, które prezentują główne wątki teologiczne. W centrum teologicznym prezentacji posłannictwa Jezusa znajduje się Jego śmierć na krzyżu (19,28-30). To wydarzenie paschalne zostaje przygotowane przez Jezusa poprzez symboliczne oczyszczenie domu Jego Ojca – Świątyni Jerozolimskiej (2,13-22). W celu uwypuklenia znaczenia oczyszczenia z grzechu i otwarcia daru życia wiecznego Ewangelista wykorzystuje słowo „pragnąć” (diya,w – dipsaō). W Ewangelii Jana termin „pragnąć” występuje pięć razy. Pojawia się w kontekście pragnienia wody w spotkaniu Jezusa z Samarytanką (4,13-14). Jej pragnienie uporządkowania życia otwiera ją na relację z Jezusem, który daje jej dar Ewangelii, a tym samym wskazuje wrota do procesu zbawienia. W jej pragnieniu pięknego życia ukrywa się nadzieja ludzkości tęskniącej za ładem opartym na miłości. Nadzieja na przekraczanie barier etnicznych i otwieranie się na uniwersalne orędzie Ewangelii. Pojęcie diya,w – dipsaō pojawia się w prezentacji znaczenia Eucharystii, która zaspakaja pragnienie życia wiecznego (6,35). Jezus ogłasza zamknięcie drogi krwawych ofiar ze zwierząt w Świątyni Jerozolimskiej i otwarcie drogi zbawienia w Eucharystii. Proklamuje w czasie Święta Namiotów, że jest w stanie zaspokoić ludzkie pragnienia (7,37). Zapowiada źródło wody żywej, które wytryśnie dla każdego, kto przyjmie z wiarą chrzest. Na krzyżu Jezus zawoła „pragnę” i skosztuje octu, symbolu ludzkiego grzechu. W ten sposób dokona się proces zbawienia; Jezus przyjmie wszystkie ludzkie grzechy i da światu Ducha, który jest źródłem życia wiecznego. Z tego źródła może zaczerpnąć każdy, kto z wiarą przyjmie chrzest i będzie się karmił Ewangelią i pokarmem eucharystycznym, czyli ciałem (sa,rx – sarks) i krwią (ai-ma – haima) Jezusa.

Literaturhinweise

Abramowiczówna Z., Słownik grecko-polski, t. 2, Warszawa 1960.

Bacon B.W., The “Five Books” of Matthew against the Jews, „The Expositor” 15 (1918), s. 56–66.

Barrett C.K., The Gospel According to St John an Introduction with Commentary and Notes on the Greek Text, London 1972.

Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. 3, Warszawa 1992.

Craghan J.F., Księga Wyjścia, [w:] Międzynarodowy Komentarz do Pisma Świętego, W.R. Farmer (red.), Warszawa 2000, s. 311–358.

Chrostowski W., Bóg jako Ojciec w judaizmie, [w:] Ty, Panie, jesteś naszym Ojcem (Iz 64,7). Biblia o Bogu Ojcu, F. Mickiewicz, J. Warzecha (red.), Warszawa 1999, s. 205–215.

Copleston F., Historia filozofii, t. 1: Grecja i Rzym, tłum. H. Bednarek, Warszawa 2004.

Czerski J., Pierwszy List do Koryntian, Wrocław 2009.

Dahler E., Święta i symbole, tłum. G. Kania, Warszawa 1999.

Daube D., Jesus and the Samaritan Woman. The Meaning of sugcra,omai, „Journal of Biblical Literature” 69 (1950), s. 137–147.

Devilliers L., Jan, opowieść w dwóch odsłonach, [w:] Biblia i jej kultura, Jezus i Nowy Testament, M. Quesnel, P. Gruson (red.), tłum. J. Domańska-Gruszka, A. Loba, P. Tomczak, Ząbki 2008, s. 395–407.

Dodd C.H., The Interpretation of the Fourth Gospel, Cambridge 1970.

Drozd J., Ostatnia wieczerza nową paschą, Katowice 1977.

Efraim Brat, Jezus. Żyd praktykujący, Kraków 1994.

Flawiusz J., Wojna żydowska (Bellum Iudaicum), tłum. J. Radożycki, Poznań 1980.

Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, tłum. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Warszawa 1990.

Forte B., Cztery noce zbawienia. Pascha w tradycji żydowskiej, Kraków 2009.

Frazer J.G., Złota gałąź. Studia z magii i religii, tłum. H. Krzeczkowski, Kraków 2016.

Gal-Ed E., Księga świąt żydowskich, Warszawa 2005.

Girard R., Kozioł ofiarny, tłum. M. Goszczyńska, Łódź 1987.

Gnilka J., Jezus z Nazaretu, Kraków 1997.

Grochowski Z., Il discepolo di Gesù nell’ora della prova (Gv 18-19), luogo di rivelazione del Maestro, seria: Studia Biblica Lublinensia XIII, Lublin 2015.

Gundry R.H., The Use of Old Testament in St. Mathew’s Gospel with Special Reference to the Messianic Hope, Leiden 1967.

Hagada opowiadana o wyjściu z Egiptu na dwa pierwsze wieczory święta Pesach, Wiedeń 1927.

Hałas S., Pustynia miejscem próby i spotkania z Bogiem. Wybrane zagadnienia biblijnej teologii pustyni, Kraków 1999.

Hayes J.H., Pascha, [w:] Słownik wiedzy biblijnej, tłum. A. Kaprowicz i in., B.M. Metzger, M.D. Coogan (red.), Warszawa 1996, s. 583–584.

Hergesel T., Jezus Cudotwórca, Katowice 1987.

Hobhouse H., Ziarna bogactwa. Pięć roślin, dzięki którym powstały fortuny, tłum. W. Górnaś, Warszawa 2010.

Kameraz-Kos N., Święta i obyczaje żydowskie, Warszawa 1997.

Keener C.S., Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu, tłum. Z. Kościuk, Warszawa 2000.

Kim J.K., Woman and Nation: An Intercontextual Reading of the Gospel John from a Postcolonial Feminist Perspectiv, Boston–Leiden 2004.

Kręcidło J., Duch Święty i Jezus w Ewangelii świętego Jana. Funkcja pneumatologiczna w chrystologicznej strukturze czwartej Ewangelii, Częstochowa 2006.

Kudasiewicz J., Ewangelie synoptyczne dzisiaj, Ząbki 1999.

Lindars B., The Gospel of John, [w:] The New Century Bible Commentary, London 1982.

Linke W., Literacka ojczyzna Tobiasza. Tło kulturowe Tb jako klucz teologicznej lektury księgi, Warszawa 2013.

List do Galatów, tłum. H. Langkammer (Biblia lubelska), Lublin 1999.

Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989.

Malina A., Świętość ziemi, Jerozolimy i świątyni w czasach Nowego Testamentu (Kelim 1,6-9), „Colellectanea Theologica” 74/2 (2004), nr 2, s. 63–81.

Martin F., Wright W.M. IV, Ewangelia według św. Jana. Katolicki Komentarz do Pisma Świętego, tłum. J. Czapczyk, Poznań 2020.

Mędala S., Ewangelia według świętego Jana, seria: Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 4/2, Częstochowa 2008.

Morgenthaler R., Statistik des neutestamentlichen Wortschatzes, Stuttgart 1972.

Münnich M., Azazel – nowe interpretacje, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 55/2 (2002), nr 2, s. 89–108.

Musielak J., Nowotestamentowe odniesienia do Święta Szałasów, [w:] Verbo Domini Servire opuscula Joanni Cantio Pytel septuagenario dedicata, Poznań 2000, s. 79–93.

Nussbaum H., Przewodnik judaistyczny, Warszawa 1893.

Okure T., Ewangelia według św. Jana, tłum. H. Bednarek, [w:] Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, W.R. Farmer (red.), Warszawa 2000, s. 1302–1366.

Palla A.J., Skarby Świątyni, Rybnik 1999.

Pick J., W świecie Biblii. Flora, Pelplin 1998.

Pierwszy i Drugi List do Koryntian, tłum. H. Langkammer (Biblia Lubelska), Lublin 1998.

Pilch J.J., Słownik kultury biblijnej, tłum. M. Zamora, B. Śliwińska, Łódź 2004.

Poniży B., Księga Mądrości. Od egzegezy do teologii, seria: Biblioteka pomocy naukowych 17, Poznań 2000.

Popowski P, Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Warszawa 1994.

Prete B., Vangelo di Giovanni, [w:] Messaggio della Salvezza, t. 8, Torino 1978.

Rienecker F., Maier G., Leksykon biblijny, Warszawa 2001.

Ryken L., Wilhoit J.C., Longman T. III, Słownik symboliki biblijnej, Warszawa 2003.

Schiffman L.H., Kapłani, [w:] Encyklopedia biblijna, P.J. Achtemeier (red.), Warszawa 1999, s. 508–511.

Schoeman R.H., Zbawienie bierze początek od Żydów, Warszawa 2016.

Schneidr J., Das Evangelium nach Johannes, seria: Theologischer Handkommentar zum Neuen Testament, Leipzig 1985.

Stasiuk P., Małżeństwo u Żydów, [w:] Małżeństwo w kościele katolickim oraz w czterech religiach niechrześcijańskich (judaizm, islam, hinduizm, buddyzm), G. Dzierżon (red.), Kraków 2014, s. 61–103.

Stern D.H., Komentarz żydowski do Nowego Testamentu, tłum. A. Czwojdrak, Warszawa 2004.

Synowiec J.S., Prorocy Izraela, ich pisma i nauka, Kraków 1994.

Szczepanowicz B., Rośliny biblijne, Kraków 2017.

Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Warszawa 2000.

Unterman J., Pascha, [w:] Encyklopedia biblijna, P.J. Achtemeier (red.), tłum. G. Berny i in., Warszawa 1999, s. 900–902.

Vaux R. de, Instytucje Starego Testamentu, t. 1–2, tłum. T. Brzegowy, Poznań 2004.

Vries S.P. de, Obrzędy i symbole Żydów, tłum. A. Borowski, Kraków 1999.

Walbank F.W., Świat hellenistyczny, tłum. G. Muszyński, Warszawa 2003.

Warzecha J., Dawny Izrael, Warszawa 1995.

Wight F.H., Obyczaje krajów biblijnych, Warszawa 1999.

Wikenhauser A., Das Evangelium nach Johannes, seria: Regensburger Neues Testament 4, Regensburg 1957.

Wikenhauser A., L’Evangelo secondo Giovanni, Morcelliana–Brescia 1962.

Włodarczyk Z., Siedem upraw biblijnych i ich symbolika, Kraków 2008.

Wojciechowski M., Jezus jako Święty w pismach Nowego Testamentu, Warszawa 1996.

Wypych S., Pięcioksiąg, seria: Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 1, Warszawa 1987.

Zamarovský V., Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej, tłum. J. Illg, L. Spyrka, J. Wania, Katowice 2002.

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.