Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 26 Nr 2 (2018)

Teologia biblijna i biblistyka

O trzech edycjach Księgi Tobiasza z pierwszej połowy XVI wieku

DOI: https://doi.org/10.52097/wpt.1919  [Google Scholar]
Opublikowane: 29.05.2019

Abstrakt

Mimo licznych badań prowadzonych nad dawnymi przekładami całej Biblii lub jej pojedynczych ksiąg nadal nie mamy pełnej wiedzy o zależnościach między nimi. Jedną z ksiąg biblijnych, która do tej pory nie doczekała się opracowania, jest trzykrotnie wydany w pierwszej połowie XVI w. anonimowy przekład Księgi Tobiasza (1539, 1540, 1545). Celem podjętych analiz było pokazanie, czego można dowiedzieć się o kulisach powstania tego zabytku za pomocą narzędzi językoznawczych. Wyekscerpowane fakty językowe dały podstawę do ustalenia relacji między trzema drukami Tobiasza, a także do postawienia kilku hipotez, dotyczących osoby redaktora edycji drugiej, rzeczywistej kolejności i liczby wydań oraz ich rękopiśmiennej podstawy.

Bibliografia

  1. [Anonim], Tobias patriarcha Starego Zakonu z łacińskiego języka na polski nowo a pilnie przełożony, Kraków: Maciej Ostrogórski (Szarfenberg), 1539. [Google Scholar]
  2. [Google Scholar]
  3. [Anonim], Tobiasz z łacińskiego języka na polski przełożony, Kraków: Helena Unglerowa, 1540. [Google Scholar]
  4. [Anonim], Tobiasz z łacińskiego języka na polski przełożony, Kraków: Marek Szarfenberg, 1545. [Google Scholar]
  5. Adamczyk M., Biblijno-apokryficzne narracje w literaturze staropolskiej do końca XVI wieku, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1980. [Google Scholar]
  6. Biblia Sacra vulgatae editionis: Sixti V Pont. Max. Iussu Recognita et Clementis VIII Auctoritate Edita, red. P. Michael Hetzenauer, Ratyzbona–Rzym: Sumptibus et typis Friderici Pustet, 1914, http://www.sacredbible.org/vulgate1914 [dostęp 18 września 2018]. [Google Scholar]
  7. Bieńkowska D., Polski styl biblijny, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, 2002. [Google Scholar]
  8. Cybulski M., Staropolskie przekłady Psałterza, „Rozprawy Komisji Językowej łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. XLI, 1996. [Google Scholar]
  9. Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. I: Małopolska, cz. 1: Wiek XV–XVI, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983. [Google Scholar]
  10. Ecclesiastes Xyegi Salomonowe / ktore polskim wykładem kaznodźieyskye myanuiemy w przekładzie Hieronima z Wielunia, Kraków 1522. [Google Scholar]
  11. Estreicher K., Bibliografia staropolska, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1936, t. XXXI: T. [Google Scholar]
  12. Kosowska M., Z dziejów polskiego stylu psałterzowego, „Język Polski” t. XCII, 1962, s. 135–148. [Google Scholar]
  13. Krzyżanowski J., Romans polski XVI wieku, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1962. [Google Scholar]
  14. Kwilecka I., Średniowieczna Biblia czeska a staropolskie przekład biblijne (zarys problematyki badawczej), [w:] taż, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2003, s. 199–208. [Google Scholar]
  15. Kxiegi Jesusa Syna Syrachowego / Ecclesiasticus rzeczone / ktore wssytkich cnot nauke zamykaią w sobie w przekładzie Piotra Poznańczyka, Kraków 1535. [Google Scholar]
  16. Lenartowicz-Zagrodna A., Księgi Jezusa, syna Syrachowego, Ecclesiasticus rzeczone, ktore wszytkich cnot naukę zamykają w sobie w przekładzie Piotra Poznańczyka. Studium języka zabytku, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2015. [Google Scholar]
  17. Lenartowicz-Zagrodna A., Zależności językowe między trzema edycjami Księgi Tobiasza z pierwszej połowy XVI wieku, „Studia Językoznawcze. Synchroniczne i Diachroniczne Aspekty Badań Polszczyzny”, t. XVIII, 2019 [w druku]. [Google Scholar]
  18. Lisowski T., Grafia druków polskich z 1521 i 1522 roku. Problemy wariantywności i normalizacji, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2001; [Google Scholar]
  19. Makuchowska M., Bibliografia języka religijnego 1945–2005, Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2007. [Google Scholar]
  20. Materiały do historii drukarstwa i księgarstwa w Polsce, wyd. A. Benis, Kraków: Akademia Umiejętności, 1890. [Google Scholar]
  21. Migdał J., Fonetyczne i fleksyjne wyznaczniki stylu biblijnego w drukowanej wersji Żołtarza Dawidowego Walentego Wróbla, [w:] Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy, red. E. Woźniak, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, 2000, s. 219–231; [Google Scholar]
  22. Migdał J., O języku Andrzeja Glabera z Kobylina. Studium normalizacji polszczyzny wczesnorenesansowej, Poznań: Wydawnictwo WiS, 1999. [Google Scholar]
  23. Migdał J., Piotrowska A., Konserwatyzm językowy jako cecha przekładów biblijnych, [w:] Polszczyzna biblijna. Między tradycją a współczesnością, t. I, red. S. Koziara, W. Przyczyna, Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2009, s. 313–322. [Google Scholar]
  24. Pietkiewicz R., Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. I: Od początku do 1638 roku, Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2016. [Google Scholar]
  25. Progresywny czy tradycyjny — o postawie normatywnej Andrzeja Glabera z Kobylina w zakresie demorfologizacji rodzaju rzeczownika w formach celownika, narzędnika i miejscownika liczby mnogiej, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. XVI (XXXVI), 2010, s. 173–182. [Google Scholar]
  26. Psałterz albo kosćielne spiewanie / Krola Dawida / nowo pilnie przełożony / z łaćinskiego ięzika w polski / wedlug szcżerego textu (tzw. Psałterz krakowski), Kraków 1532. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.