Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 27 Nr 2 (2019)

Teologia biblijna i biblistyka

Znaczenie cierpienia w antropologii biblijnej na tle kultur Bliskiego Wschodu. Res sacra miser – człowiek cierpiący rzeczą świętą

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2019.27.2.43-72  [Google Scholar]
Opublikowane: 23.12.2019

Abstrakt

Tłem dla biblijnej odpowiedzi na pytanie, dlaczego człowiek cierpi, pozostają dawne cywilizacje. W cywilizacji Egiptu cierpienie wiązano z naruszeniem zasad, które uświęcone przez tradycję porządkowały życie osobiste i społeczne. W Mezopotamii za źródła cierpienia uznawano błędne decyzje człowieka i działanie demonów. W cywilizacji Grecji mamy dwa nurty – mitologiczny i filozoficzny. Autorzy natchnieni natomiast znają cierpienie, które jest zapisane w naturze, a którego rozumny człowiek powinien unikać. Najczęściej jednak widzą źródło cierpienia w grzechu. W tym kontekście pojawiła się trudność z wyjaśnieniem cierpienia człowieka sprawiedliwego. Jedną z odpowiedzi odnajdujemy w idei próby wiary, inną w myśli, że cierpienie ma charakter wychowawczy, gdyż oczyszcza i pozwala otworzyć się na innych. W historii teologii pojawiło się również pytanie o to, czy cierpi Bóg. Pod wpływem greckiej filozofii panowania nad namiętnościami i postawy apathei odrzucono tę możliwość. Jednak w ten sposób zepchnięto Stwórcę do strefy, w której ogranicza się kierowanie miłością, a przecież Bóg jest miłością. Nie zauważono, że są dwa ambiwalentne źródła cierpienia – jedno rodzi się ze zła, a drugie jest szczytem miłości. Najpełniej osoby kochające łączą się w cierpieniu, a więc Bóg był otwarty na tę relację, gdy cierpiał Jego Syn, i jest otwarty, gdy cierpi człowiek.

Bibliografia

Alves M.I., Sens cierpienia w Nowym Testamencie, “Communio” 50 (1989), no. 2, pp. 17–27.

Aristotle, Etyka nikomachejska, Warsaw 2012.

Bator W., Suffering [entry], [in:] Religia. Encyklopedia PWN, Warsaw 2001, pp. 11–12.

Bator W., Religia starożytnego Egiptu, Krakow 2004.

Bremer J.W., Hiob wobec sprawiedliwego i miłosiernego Boga, Krakow 2017.

Copleston F., Historia filozofii, vol. 1, Warsaw 2004.

Czachorowski M., Apathy [entry], [in:] Powszechna encyklopedia filozofii, vol. 1, Lublin 2000, pp. 285–289.

Czachorowski M., Suffering [entry], [in:] Powszechna encyklopedia filozofii, vol. 2, Lublin 2001, pp. 189–191.

Duhot J.-J., Szczęście u Greków, [in:] Encyklopedia religii świata, vol. 2: Zagadnienia problemowe, Warsaw 2002.

Fides et ratio. Encyklika Ojca Świętego Jana Pawła II z 14 września 1998 roku, Krakow 2013.

Filipiak M., Aksjologiczne treści antropologii biblijnej, Lublin 1991.

Filipiak M., Biblia jako tekst religijny i kulturowy, Lublin 1993.

Filipiak M., Biblia o człowieku. Zarys antropologii biblijnej Starego Testamentu, Lublin 1979.

Finkel I.L., Zarys historii medycyny starożytnej Mezopotamii, Poznan 1997.

Grün A., Posłańcy nieba. O aniołach, dzięki którym życie nabiera lekkości, transl. K. Markiewicz, Poznan 2016.

Guzewicz M., Postawy wobec cierpienia w Biblii. Od Abrahama do Maryi, Poznan 2005.

Haag E., Sens cierpienia w Starym Testamencie, “Communio” 50 (1989), no. 2, pp. 3–16.

Hryniewicz W., Bóg cierpiący? Rozważania nad chrześcijańskim pojęciem Boga, “Collectanea Theologica” 51 (1981), no. 2, pp. 5–24.

Hryniewicz W., Pascha Chrystusa w dziejach człowieka i wszechświata, vol. 3: Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, Lublin 1991.

John Paul II, Apostolic Letter Salvifici Doloris, Rome 1984.

John Paul II, Fides et ratio, Rome 1988.

Jundziłł J., Wzorce i modele wychowania w rodzinie rzymskiej, Bydgoszcz 2001.

Novum Testamentum Graece et Polonice, publ. Nestle-Aland (Polish text: Biblia Tysiąclecia, The Millennium Bible, 5th edition, Pallotinum 2017).

Maritain R., Notatki na temat „Ojcze nasz,” Krakow 2000.

Łyczkowska K., Szarzyńska K., Mitologia Mezopotamii, Warsaw 1986.

Markowska W., Mity Greków i Rzymian, Warsaw 2002.

Masson H., Słownik herezji w Kościele katolickim, transl. B. Sęk, Katowice 1993.

Mędala S., Stary Testament a męka Chrystusa, [in:] Męka Jezusa Chrystusa, J. Gryglewicz (ed.), Lublin 1986, pp. 31–44.

Morenz S., Bóg i człowiek w starożytnym Egipcie, transl. M. Szczudłowski, Warsaw 1972.

Paściak J., Izajasz wieszczem Chrystusa, Katowice 1987.

Pernigotti S., Kapłan, transl. M. Witkowski, [in:] Człowiek Egiptu, S. Donadoni (ed.), Warsaw 2000, pp. 147–184.
Pieper J., O miłości, Warsaw 1983.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia Tysiąclecia, 5th edition, Pallotinum 2014.

Patrologiae Cursus Competus Series Graeca, publ. J.P. Migne.

Pirke Awot, S. Pecaric (ed.), Krakow 2005.

Poniży B., Księga Mądrości. Od egzegezy do teologii, Poznan 2000.

Potocki S., Problem cierpienia w historycznych tradycjach Starego Testamentu, [in:] Męka Jezusa Chrystusa, F. Gryglewicz (ed.), Lublin 1986.

Pylak B., Boża Opatrzność a zło w świecie, Lublin 1960.

Ravasi G., Hiob. Dramat Boga i człowieka, part 2, transl. K. Stopa, Krakow 2005.

Ravasi G., Biblia jest dla ciebie. Mały kurs teologii biblijnej, Poznan 2011.

Reale G., Historia filozofii starożytnej, vol. 5, Lublin 2005.

Rousseau J.J., List do Woltera o Opatrzności, [in:] idem, Umowa społeczna, Warsaw 1966.

Seneca, Myśli, Warsaw 1995.

Składankowa M., Bohaterowie bogowie i demony dawnego Iranu, Warsaw 1984.

Taraporewala I.J.S., The Religion of Zarathushtra, Teheran 1980.

Tatarkiewicz W., O szczęściu, Warsaw 1990.

The Second Vatican Council, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym “Gaudium et spes,” Vatican 1965.

Thorwald J., Dawna medycyna. Jej tajemnice i potęga. Egipt, Babilonia, Indie, Chiny, Meksyk, Peru, Wroclaw 1990.

Tronina A., Księga Hioba, Nowy Komentarz Biblijny, vol. 15, Częstochowa 2013.

Varillon F., Cierpienie Boga, [in:] Sens choroby sens śmierci sens życia, H. Bortnowska (ed.), Krakow 1984, pp. 396–419.

Zamarovský V., Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej, Warsaw 2003.

Downloads

Download data is not yet available.