Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 75 (1991): Nasza Przeszłość

Artykuły

Zarys systematyki architektury neoromańskiej w budownictwie kościelnym Królestwa Polskiego

  • Andrzej Majdowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1991.75.117-137  [Google Scholar]
Publiée: 1991-06-30

Résumé

Styl neoromański w polskiej architekturze sakralnej nie spotkał się dotychczas z większym zainteresowaniem badaczy. Niniejszy artykuł stanowi pierwszą próbę przybliżenia tego tematu. Od drugiej ćwierci ubiegłego wieku sporadycznie podejmujemy próby projektowania według stylów bizantyjskich, które uważano za należące do wczesnej fazy okresu romańskiego. Rosyjska architektura prawosławna wymusiła na tym niechęć do eksponowania elementów wschodnich w projektowaniu kościołów katolickich. Nie można też zapominać, że przez pewien czas terminy styl romański i bizantyjski uważano za synonimy, a na początku lat czterdziestych XX wieku pojawiło się określenie „styl lombardzki”. Jego kształty nawiązują pierwotnie do tzw. stylu arkadowego, zwanego w Prusach „stylem łuku okrągłego”. Z czasem określenie „styl lombardzki” zawężono do średniowiecznej architektury północnych Włoch, a od drugiej połowy XIX w. dominowały wzorce francuskie i niemieckie. Występowały w dwóch wersjach: tradycyjnej, z otynkowanymi ścianami zewnętrznymi oraz nowej – tzw. muszlowej. Atrakcyjność tej wersji neoromańskiej wynikała z daleko idącej redukcji programu zdobniczego – zgodnie z ogólnymi założeniami tego stylu. Uwagę zwrócić należy także na kierunek synkretyczny, zwany potocznie „stylem przejściowym”: romański- Gotyk. Po okresie względnej popularności w ostatnim ćwierćwieczu, gatunek ten zaczyna wymierać u progu nowego stulecia, od początku XX wieku. Można zauważyć próby wyzwolenia się z kanonów estetyki, które stały się już anachroniczne.W dziele wykorzystano stylizowane motywy romańskie, do których dodano cechy narodowe. Jednak w tych neoromańskich próbach do końca dominuje ukazany kosmopolityczny styl neoromański, czasami poddawany zabiegom modernizacyjnym.

Références

  1. Bartczakowa A., Franciszek Maria Lanci, Warszawa 1954. [Google Scholar]
  2. Chrzanowski Z., Architektura współczesna, „Tygodnik Ilustrowany” R. 1906. [Google Scholar]
  3. Dobrzeniecki T. , Władysław Łuszczkiewicz — badacz sztuki romańskiej w Polsce, w: Myśl o sztuce. Materiały Sesji zorganizowanej z okazji czterdziestolecia istnienie SHS, Warszawa 1976. [Google Scholar]
  4. Kiśłański Z. , Nowy kościół św. Barbary w Warszawie. Napisał ks. Wincenty Witkowski, (rec.) „Przegląd Techniczny” R. 11: 1885. [Google Scholar]
  5. Mączeński Z. , Styl oraz jego wpływ na praktyczność i koszt kościołów, „Przegląd Techniczny” R. 35: 1909. [Google Scholar]
  6. Olszewski A., Przegląd problematyki architektonicznej, w: Polskie życie artystyczne 1890—1914, Wrocław 1967. [Google Scholar]
  7. Ostrowska-Kębłowska Z., Architektura i budownictwo w Poznaniu w latach 1790—1880, Warszawa 1982. [Google Scholar]
  8. Rudowska M., Warszawskie konkursy architektoniczne w latach 1864—1898, w: Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki, t. 10, Warszawa 1972. [Google Scholar]
  9. Skiwski A. , Pięćsetlecie parafii Drozdowo, Łomża 1935. [Google Scholar]
  10. Wiśniewski J., Dekanat kozienicki, Radom 1913. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice