Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 78 (1992): Nasza Przeszłość

Artykuły

O poglądach na styl wiślano-bałtycki w polskiej architekturze sakralnej XIX wieku

  • Andrzej Majdowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1992.78.303-328  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1992

Abstrakt

Polskie budownictwo sakralne rozwinęło się w XIX w. zgodnie z powszechną w całej Europie doktryną estetyczną historyzmu. Mniej więcej w połowie stulecia w architekturze narodziły się tendencje do odkrywania charakterystyk narodowych, przez długi czas uważano, że cechy rodzime odnaleźć można dopiero w okresie gotyku. Ruchowi temu brakowało jednak szerszej podstawy teoretycznej. Z drugiej strony zawierał ciekawe sugestie terminologiczne, które stanowią przedmiot niniejszego artykułu. Autor przypomina genezę i dokonuje analizy nazw, pod którymi znany jest polski gotyk i neogotyk. Jednocześnie w użyciu było określenie „szkoła krakowska”, które miało podkreślać unikalną konstrukcję bazylik krakowskich z XIV wieku. Powyższe nazwy zostały wprowadzone do terminologii naukowej przez austriackich architektów, którzy badali zabytki architektury Krakowa przy okazji prac restauratorskich prowadzonych w Collegium Maius – jednym z budynków Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przed połową lat osiemdziesiątych XX w. nurt nosił nazwę „styl wiślano-bałtycki". Z czasem próbowano zastąpić ten nieco anachroniczny termin nazwami takimi jak „styl słowiańsko-polski”, „styl bałtycki”, „styl wiślany”, a na początku tego stulecia „styl polski”.

Bibliografia

  1. Estreicher K., Collegium Maius - dzieje gmachu. Zeszyty Naukowe UJ, z. 6. 1968. [Google Scholar]
  2. Frycz J., Neogotyk i restauracja zabytków w Polsce, w: Sztuka 2 połowy XIX wieku. Materiały Sesji SHS, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  3. Frycz J., Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  4. Kremer K. , Niektóre uwagi o ważności zabytków sztuk pięknych na naszej ziemi, „Rocznik Towarzystwa Naukowego” t. 19 (poczet nowy t. 4), Kraków 1849. [Google Scholar]
  5. Łepkowski Ł., Sztuka. Zarys jej dziejów, zarazem podręcznik dla uczących się i przewodnik dla podróżnych, Kraków 1872. [Google Scholar]
  6. Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954. [Google Scholar]
  7. Łuszczkiewicz W. , Kościół św. Jakuba w Sandomierzu, zabytek budownictwa ceglanego XIII wieku, Kraków 1881. [Google Scholar]
  8. Łuszczkiewicz W., Czyli można konstrukcję kościołów gotyckich Rakowskich XTV wieku uważać za cechę specjalną ostrołuku w Polsce, w: pamiętnik I Zjazdu Historycznego imienia Jana Długosza odbytego w Krakowie czterechsetną rocznicę jego śmierci, Kraków 1881. [Google Scholar]
  9. Łuszczkiewicz W., Kilka słów o naszem budownictwie w epoce ostrołukowej i jego cechach charakterystycznych, „Przegląd Techniczny” R. 13: 1887. [Google Scholar]
  10. Martynowski S.F. , Zapoznane drogi w sztuce polskiej, „Przegląd Bibliograficzno-Archeologiczny” 1881. [Google Scholar]
  11. Pokutyński F. , Kościoły krakowskie, Kraków 1864. [Google Scholar]
  12. Sas - Zubrzycki J. , Sklepienia polskie z doby średniowieczu i Odrodzenia, Miejsce Piastowe 1926. [Google Scholar]
  13. Sas-Zubrzycki J. , Styl Zygmuntowski jako odcień sztuki Odrodzenia w Polsce, Kraków 1914. [Google Scholar]
  14. Sobieszczański F., Wiadomości historyczne o sztukach w dawnej Polsce..., Warszawa 1847. [Google Scholar]
  15. Szyszko-Bohusz A., «Styl nadwiślański», .Architekt” R. 11:1910. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora