Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 93 (2000): Nasza Przeszłość

Miscellanea

Ks. Mateusz Sowicki, pleban-gospodarz w Niekrasowie drugiej połowy XVIII w.

  • Waldemar Kowalski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2000.93.379-397  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2000

Abstrakt

Ksiądz Mateusz Sowicki był proboszczem i gospodarzem w Niekrasowie w drugiej połowie XVIII wieku. Główne źródła do badań nad dziejami wiejskich parafii w staropolskich czasach to dokumentacja wytworzona przez administrację diecezjalną, takie jak protokoły powizytacyjne i akta ordynariusza. W parafiach powstawały spisy wiernych oraz dokumentacja gospodarcza, ale ich zakres był ograniczony. W parafii Niekrasow, która była jedną z najuboższych w archidiakonacie sandomierskim, dokumentacja parafialna była ponadnormatywna, ale dzisiaj dostępna jest w bardzo ograniczonym wyborze. Warto zauważyć, że wiedza o tych źródłach i ich faktyczny stan zachowania nie jest obecnie znana. Ksiądz Mateusz Sowicki był autorem pamiętnika sporządzonego w latach 1768-1788, który jest rzadkim świadectwem lokalnej codzienności. Pamiętnik ten opisuje sytuację parafii, która była biedna i miała niewielką liczbę parafian. Sowicki dbał o mienie plebańskie, ale parafia nadal pozostawała uboga. W pamiętniku brakuje informacji o parafianach i pracy duszpasterskiej, co może być zgodne z podejściem administracji diecezjalnej. Ksiądz Sowicki być może rzadko zatrudniał zastępców i sam pełnił większość obowiązków duszpasterskich. Sowicki kontynuował swoje zapiski na temat parafii na przestrzeni lat, ale nie jest jasne, czy były one sporządzane na bieżąco czy z perspektywy kilku lat. Kronika Sowickiego jest dobrze zachowana i stanowi cenne źródło historyczne. Publikacja kronik i pamiętników duchowieństwa parafialnego jest ważnym postulatem dla badań historycznych.

Bibliografia

  1. Bastrzykowski A., Zabytki kościelnego budownictwa drzewnego w diecezji sandomierskiej, Kraków 1930. [Google Scholar]
  2. Dziechcińska H., Pamiętnik w: Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990. [Google Scholar]
  3. Guidon Z. , Źródła statystyczne do dziejów Pomorza Wschodniego i Kujaw od XVI do początków XX w., Toruń 1970. [Google Scholar]
  4. Kowalski W., Uposażenie parafii, passim; W. Kriegseisen, Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej (1696-1763), Warszawa 1996. [Google Scholar]
  5. Olczak S., Kancelarie kościelne w okresie staropolskim, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t.64: 1995. DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.8583 [Google Scholar]
  6. Robótka H., Archiwistyka, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  7. Słowiński J., Rozwój pisma łacińskiego w Polsce XVI-XVIII w. Studium paleograficzne, Lublin 1992.. [Google Scholar]
  8. Szołdrski W. , W sprawie archiwum i kroniki parafialnej, „Kronika Diecezji Sandomierskiej” R. 43: 1950. [Google Scholar]
  9. Ślusarska M., Oświeceniowe modele biskupa, plebana i parafii. Kontynuacja czy zmiana tradycji?, w: Dwór, plebania, rodzina chłopska. Szkice z dziejów wsi polskiej X l j l i XVIII w.,Warszawa 1998. [Google Scholar]
  10. Wiśniewsks.i J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186—1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1926. [Google Scholar]
  11. Żabiński Z., Systemy pieniężne na ziemiach polskich.Wrocław 1981. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>