Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 64 (1985): Our Past

Articles

The national trend in the sacred architecture of the Kingdom of Poland since the second half of the 19th century. Selected problems

  • Andrzej Majdowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1985.64.5-55  [Google Scholar]
Published: 1985-12-30

Abstract

Religious architecture developed in Poland in the 19th century in very different political and social conditions. Of the three powers that divided them - Russia, Prussia and Austria - only in the latter did Catholicism have the status of the state religion. The most difficult situation took place in the Kingdom of Poland, where after the November (1830) and January (11863) uprisings, the tsarist regime undertook drastic repression, including: towards the Roman Catholic Church. The national trend appeared in Polish architecture relatively late, it was different and lacked weak theoretical foundations until the very end. The main factor that made it impossible to meet the requirements of the native work that appeared around the middle of the century was the ignorance of most architects of the local construction industry. A substitute for national creativity became the so-called Vistula-Baltic style with German and French provenance. Buildings erected in this style, representing mature historicism, replaced the post-romantic brick neo-Gothic style, which survived until the end of the 1970s. The native character of this architecture consisted in the use of numerous motifs taken from the most famous architectural monuments, among which the motifs of St. Mary's Church in Krakow were particularly popular. The reaction to the cosmopolitan nature of the Vistula-Baltic style appeared only at the beginning of this century. Very interesting attempts were made to transform historicism, using not only medieval but also modern styles, which was dealt with by various provincial workshops in the 16th and 17th centuries. This traditionalism, within which two directions have been distinguished in this work, namely: modernized historicism, which began around 1905, and neo-romanticism, a slightly earlier and more conservative variety, based directly on historicism with native elements (i.e. the Vistula-Baltic style) – dominated in Polish religious architecture until the country regained independence.

References

  1. Bazylow L., Odrodzenie sprawy polskiej w kraju i w świecie (1900—1918), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 3 pod red. L. BazyIowa, Warszawa 1982. [Google Scholar]
  2. Brykczyński A., W jakim stylu najwłaściwiej u nas kościoły budować, PKat R. 1893 s. 727. [Google Scholar]
  3. Dębiński K., Dozory kościelne rzymsko-katolickie, Warszawa 1901. [Google Scholar]
  4. Handelsman M., Konstytucje polskie 1791—1921, Warszawa 1921. [Google Scholar]
  5. Jaroszewski S., Rottermund A., Katalog rysunków architektonicznych Henryka i Leandra Marconich w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, Warszawa 1977. [Google Scholar]
  6. Jaroszewski T., O siedzibach neogotyckich w Polsce, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  7. Konic H., Samorząd gminny w Królestwie Polskim w porównaniu z innemi krajami europejskimi, Warszawa 1906. [Google Scholar]
  8. Krakowski P., Teoretyczne podstawy architektury wieku XIX, w: ZNUJ. Prace z historii sztuki, z. 15, 1979. [Google Scholar]
  9. Kremer J., O tryptyku z wystawy archeologicznej krakowskiej i kuka z tego powodu uwag nad architekturą i rzeźbą gotyckiego stylu, Wilno 1859. [Google Scholar]
  10. Lauterbach A., Szesnaście lat polskiej architektury, „Droga” R. 1935 nr 6 s. 572. [Google Scholar]
  11. Łepkowski J., Sztuka. Zarys jej dziejów, zarazem podręcznik dla uczących się i przewodnik dla podróżnych. Kraków 1872. [Google Scholar]
  12. Łuszczkiewicz W., Pionierowie Gotycyzmu w Polsce. Architektura cysterska i wpływ jej pomników na gotycyzm krakowski XIV wieku, „Ateneum” R. 1882 nr 1 s. 114. [Google Scholar]
  13. Missalowa G., Kongres wiedeński i ustanowienie Królestwa Polskiego, w: Historia Polski, t. 2, pod red. S. Kieniewicza i W. Kuli, Warszawa 1958. [Google Scholar]
  14. Myśl o sztuce, Warszawa 1976. [Google Scholar]
  15. Olszewski A. K., Nowa forma w architekturze polskiej 1900—1925, Warszawa 1967. [Google Scholar]
  16. Olszewski A. K., Przegląd koncepcji stylu narodowego w teorii architektury polskiej przełomu XIX i XX w., w: Sztuka i Krytyka. Materiały do studiów i dyskusji z zakresu teorii i historii sztuki, krytyki artystycznej oraz badań nad sztuką, R. 1956 nr 3—4 [Google Scholar]
  17. Petrani A., Kolegium Duchowne w Petersburgu, Lublin 1950. [Google Scholar]
  18. Sztuka 2 połowy XIX wieku, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  19. Sztuka XIX wieku w Polsce, Warszawa 1970. [Google Scholar]
  20. Sztuka XX wieku, Warszawa 1971. [Google Scholar]
  21. Tradycja i innowacja, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  22. Turczyński S., Maryan Sokołowski 1839—1911, w: „Sprawozdania Komisyi do Badania Historyi i Sztuki w Polsce” R. 1912 t 8 s. 399. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.