Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen

Bd. 76 (1991): Nasza Przeszłość

Artykuły

Stopnicki rejestr konwertytów XVII-XIX w.

  • Waldemar Kowalski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1991.76.193-294  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 1991-12-30

Abstract

W opublikowanym rejestrze znajduje się 169 osób, które w latach 1655–1863 przystąpiły do Kościoła rzymskokatolickiego dzięki franciszkanom – reformatom z klasztoru w Stopnicy, małym miasteczku w zachodniej Małopolsce. Źródło stanowi przyczynek do badań nad schyłkowym etapem reformacji na tym terenie, a także poświadcza tę część zakonnego uzdrowienia dusz, która była dla Braci szczególnie ważna. W pierwszych trzech dekadach miało miejsce nieco ponad 40 konwersji. Nawróconymi w tym czasie była przede wszystkim miejscowa szlachta i jej podopieczni, w większości byli to wyznawcy kalwinizmu, a ponadto nieliczni prawosławni, luteranie i socynianie. Od końca XVII w. plebejusze różnych zawodów i narodowości, w tym niemieckojęzycznych, dominowali i zwiększała się grupa byłych luteranów. Stosunkowo niewielka liczba Żydów powiększyła się zauważalnie dopiero pod koniec XVIII w. Akty przyjęcia nowej wiary miały zazwyczaj charakter uroczystych ceremonii, co wynikało ze znaczenia nawrócenia do Kościoła, przywiązania do świętowania i zaufania do jego wartości. Przestrzegano prawa zabraniającego powtarzania chrztu, niezależnie od spowiedzi, podczas której był on udzielony. Źródło pokazuje także, w jaki sposób trafne spostrzeżenia teologów zostały zaadaptowane do nauczania. Część źródła dotycząca faktów, które miały miejsce przed 19 października 1677 r., została sporządzona w formie rozbudowanego spisu. Szczegółowa narracja upodabnia tę część do kronik i pamiętników z tamtych czasów. Od powyższej daty spis ten był kontynuowany jako zwykły księga kościelna, zatem składa się z zapisów różnych rąk, co było powszechną praktyką zakonów franciszkańskich w Polsce.

Literaturhinweise

  1. Berdecka A., Lokacje i zagospodarowanie miast królewskich w Małopolsce za Kazimierza Wielkiego (1333—1370), Wrocław 1982. [Google Scholar]
  2. Guldon Z. , Ludność żydowska w miastach województwa sandomierskiego w II połowie XVII w., „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1982. [Google Scholar]
  3. Guldon Z., Krzystanek K. , Ludność żydowska w miastach lewobrzeżnej części województwa sandomierskiego w XVI—XVIII wieku, Kielce 1990. [Google Scholar]
  4. Guldon Z., Krzyśtanek K.,dz. cyt., s. 89—92; 202; St. Marcinkowski, Miasta Kielecczyzny. Przemiany społeczno-gospodarcze 1815—1869, Warszawa—Kraków 1980. [Google Scholar]
  5. Wiesiołowski J. , Polskie dziejopisarstwo mieszczańskie w późnym średniowieczu, w: Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wieków średnich, Poznań 1984. [Google Scholar]
  6. Wiśniowski E. , Prepozytura wiślicka do schyłku XVIII wieku. Materiały do struktury organizacyjnej, Lublin 1976. Olszewsk D., Przemiany społeczno-religijne w Królestwie Polskim w pierwszej połowie XIX wieku. Analiza środowiska diecezjalnego, Lublin 1984. [Google Scholar]
  7. Zakrzewski A. J. , Idee Oświecenia w kazaniach polskich, Częstochowa 1986. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.

Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in

1 2 > >>